بررسی طنز ادبی – اجتماعی در آثار جلال آل‏احمد

طنز، نوع ادبی و شکلی از انسان شناسی اجتماعی و انتقادی در پوششی از استهزا است که به منظور ارائه‏ تصویری خاص از معایب و مفاسد جامعه صورت می گیرد و وظیفه انتقادی آن، بدخواهی و تمسخر نیست بلکه زشتی و فساد عمومی را نمایان می سازد و علاوه بر عملکرد انتقادی، کارکردی درمانی نیز دارد و این امر از طریق خنده‏ای که ایجاد می‏کند محقق می‏شود؛ خنده‏ای که از سر درد و به منظور تأمل و تفکّر است. یکی از نویسندگان معاصر که این شیوه را در نویسندگی برگزید، جلال‏آل‏احمد است. او با صراحت و تیزبینی خاص خود، شیوه‎ای نو در نویسندگی ایجاد کرد و در دوران خفقان بار زمانه‏اش، با آگاهی و جسارت تمام، لبه تیز انتقادات خود را متوجه اجتماع بیمار و معایب آن کرد. آل‏احمد از «تاثیرگذارترین روشنفکران دهه‏30 و40»است که طنز او با ریشخند و استهزا همراه است و با طعن و کنایه جنبه‏های نامطلوب رفتار بشری را به چالش می‏کشد. پژوهش حاضر، ضمن بررسی مباحث نظری طنز به شناخت ابعاد طنز در آثار آل‏احمد می‏پردازد. هدف این پژوهش تجزیه و تحلیل آثار آل‏احمد، بخصوص آثار داستانی او، از نظر مضامین و تکنیک‏های طنز است. از آن جا که آل‏احمد، کاملا تحت تاثیر جریانات سیاسی و تحولات اجتماعی قرار دارد، طنزهای او عمدتاً با حوادث سیاسی وتاریخی دوران همراه است. بنابراین طنز آل‏احمد بیشتر در مسائل سیاسی و اجتماعی جامعه نمود پیدا می‏کند که در آثار اولیه‏ی او به شکل انتقادات مستقیم همراه با طعن و تمسخر است، اما رفته رفته در کارهای بعدی شکلی منطقی و عمیق می‏یابد.جلال‏آل‏احمد- طنز- حوادث سیاسی-تکنیک- ساختار